Objective: There is limited data about fertility in multiple sclerosis (MS) patients using immunomodulating drugs and no data exists regarding the ovarian reserve of these patients. Therefore, we aimed to evaluate, the ovarian reserve and doppler characteristics of MS patients using immunomodulating drugs.
Material and methods: MS patients using immunomodulating drugs (interferon (IFN) β and glatiramer acetate) and age-matched healthy controls were included in the study. Subjects were examined in the early follicular phase of the menstrual cycle with transvaginal ultrasound to evaluate ovarian volume, antral follicle count (AFC) and ovarian stromal artery Doppler. On the same day, blood was taken for determining serum follicle stimulating hormone (FSH), luteinizing hormone (LH) and estradiol (E2) levels. A subgroup analysis was also carried out between MS patients using only IFN β and controls to compare the same parameters.
Results: Mean ovarian volume and total AFC were lower in MS patients using immunomodulating drugs than in the controls. FSH and E2 levels did not show any differences between the groups, but LH levels were significantly higher in MS patients. All the Doppler parameters of the ovarian stromal artery were higher in MS patients but not significantly. In the subgroup analysis, the same significant differences were found for ovarian volume, AFC and LH levels. In addition, MS patients showed significantly higher mean pulsatility index measurement than the controls.
Conclusion: The findings of this study demonstrated diminished ovarian volume and follicular reserve in MS patients using immunomodulating drugs compared to age matched healthy controls. However, further studies are required to elucidate whether compromised ovarian reserve in MS patients is due to drugs or the disease itself.
Amaç: İmmünmodülatör tedavi kullanan Multipl Skleroz (MS) hastalarının fertiliteleriyle ilgili sınırlı, over rezervleriyle ilgili ise hiç data mevcut değildir. Bu çalışmadaki amacımız, immünmodülatör tedavi kullanan MS hastalarının over rezervleri ve stromal arter doppler karakteristiklerini incelemektir.
Gereç ve yöntemler: Çalışmaya immünmodülatör tedavi (interferonbeta ve glatiramer asetat) kullanan MS hastaları ve yaş uyumlu sağlıklı kontrol grubu alındı. Hastalar erken foliküler dönemde transvajinal ultrasonografi ile incelenerek over hacmi, antral folikül sayısı (AFS) ve overyan stromal arter Doppler ölçümleri açısından değerlendirildi. Aynı gün serum folikül stimüle edici hormon (FSH), luteinize edici hormone (LH) ve estradiol (E2 ) ölçümleri için kan alındı. Sadece interferon tedavisi alan hastaları kontrol grbuyla karşılaştırmak için subgrup analizi de yapıldı.
Bulgular: İmmünmodülatör tedavi kullanan MS hastalarının ortalama over hacmi ve total AFS ölçümleri kontrol grubuna göre düşük bulundu. Gruplar arası FSH ve E2 seviyeleri bir fark göstermemekle birlikte LH seviyesi MS hastalarında anlamlı olarak yüksekti. Overyan stromal arter Doppler parametrelerinin tümü MS hastalarında yüksekti ancak bu yükseklik anlamlı değildi. Sırf interferon kullanan hastaların dahil edildiği subgrup analizinde, over hacmi, AFS ve LH seviyeleri arasında yine anlamlı fark bulundu. Buna ek olarak interferon kullanan MS hastalarının PI ölçümleri kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksekti.
Sonuç: Bu çalışmada immünmodülatör tedavi kullanan MS hastalarının over hacmi ve folikül rezervi aynı yaştaki sağlıklı kontrol grubuna göre daha düşük bulundu. Ancak over rezervindeki bu düşüklüğün MS hastalığına mı, yoksa kullanılan immunmodülatuar tedaviye mi bağlı olduğunun, daha geniş hasta serileriyle araştırılması gerekmektedir.
Keywords: Doppler; Multiple Sclerosis; immunomodulating therapy; interferon-beta; ovarian reserve.